“พวกล่าเมืองขึ้นฝรั่งและศักดินาสยามได้ปะทะกันและต่อรองกันบนแผ่นดินลาวเพื่อผลประโยชน์ของพวกเขาแต่ผู้ที่รับเคราะห์กว่าใครทั้งหมดคือประชาชนลาวที่สูญเสียเอกราช” *** นี่คือข้อความซึ่งปรากฏอยู่ในหนังสือเรียนประวัติศาสตร์ของประเทศลาวอันสะท้อนถึงความสูญเสียดินแดนของชาวลาวให้แก่ฝรั่งเศสและสยาม หนังสือเล่มนี้เริ่มต้นด้วยการกล่าวถึงงานศึกษาเรื่องการเสียดินแดนของสยาม โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่ม โดยกลุ่มที่ 1 ศึกษาเขตแดนสยามในฐานะเป็นรัฐสมัยใหม่มาตั้งแต่ก่อนคริสต์ศตวรรษที่ 19 ซึ่งจะอธิบายเหตุการณ์โดยการกล่าวถึงความโหดร้ายของชาติตะวันตกและเชิดชูความสมารถของกษัตริย์และชนชั้นนําในการรักษาเอกราชเอาไว้ได้ ส่วนงานกลุ่มที่ 2 ศึกษาเขตแดนสยามโดยตั้งสมมติฐานไว้ว่าเขตแดนของสยามก่อนสมัยใหม่ไม่มีความชัดเจนแน่นอน แต่หดและขยายได้ดังหีบเพลงหรือแสงเทียน จึงกล่าวว่าสยามไม่เคยมีเขตแดนที่แน่นอน ฉะนั้นจะบอกว่าสยามเสียดินแดนไปไม่ได้ ซึ่งแนวคิดของงานกลุ่มหลังนี้ยังได้ต่อยอดไปสู่การบอกว่าสยามทําตัวเป็นเจ้าอาณานิคมท้องถิ่น เข้าไปยึดเมืองและดินแดนของชนชาติอื่น