เพศสภาวะและเพศวิถีในสังคมไทยมีมิติซับซ้อนน่าสนใจ ภายใต้การกําหนด “เพศ” แบบชายจริงหญิงแท้ของรัฐไทย สมัยใหม่ เพศอื่น ที่พันไปจากนิยาม “อริง-แพ้” ไม่ได้หายไป จากสังคมไทย แต่ถูกเบียดขับไม่ให้เผยตัว หรือถูกบีบให้เสียก แสดงตนในขางกาละและเทศะ เรื่องราวของ “เพศอื่น” ที่ไม่ใช่ชายจริงหญิงแท้จึงตกเวที คล้ายกับ เรื่องของ “นางยี่เกชาย” ที่เคยเป็นหนึ่งในตัวละครหน้าฉากร่วมกับ เพศอื่น แต่ความเปลี่ยนแปลงทางสังคมและการเมืองของไทยจึงทําให้ “นางยี่เกชาย” ค่อย ถอยหายไปอยู่หลังม่านโรงละคร เหตุใดจึงเป็นเช่นนั้น? บางยี่เกชาย ยุครัฐ (ไม่) นิยม หนังสือที่จะพาผู้อ่านตําติ่งคันหาเรื่องราว เพศวิถีซันหลากหลายของสังคมไทยที่ถูกซ่อนไว้หลังฉาก ย้อนกลับไปหา ความหมายของเพศสภาวะและเพศวิถีในสังคมไทยยุคก่อนสมัยใหม่ผ่านนาฏกรรม ที่เรียกว่า “ยี่เก” และสํารวจชารมณ์ความรู้สึกของตัวแสดงสําคัญขนนาฏกรรมเพศวิถี อย่าง “นางยี่เกชาย” ในยุคสมัยแห่งความเปลี่ยนแปลง เพื่อหาคําตอบและ หนทางที่เพศขันหลากหลายจะกลับมาเป็นตัวแสดงหลักเสมอหน้า “ชายจริงหญิงแท้”